> ErgonomiaKwestie ergonomii przy meblach do siedzenia są bardzo ważne z oczywistych względów - mają wpływ na nasze zdrowie. Dzisiejsza praca biurowa wymagająca wielogodzinnego siedzenia przy biurku i pracy na komputerze jest ogromnym "stresem" dla naszego organizmu, nie tylko kręgosłupa, ale również mięśni, skóry, a nawet dla narządów wewnętrznych. Ściśnięte nieprawidłową postawą nasze narządy wewnętrzne też domagają się atencji, ale nie zawsze w sposób dla nas widoczny. Problemy mogą się akumulować i dopiero po latach się dziwimy, że "coś jest nie tak" i rzadko wiążemy to z postawą przy biurku. A postawa przy biurku jest ważna - jeżeli nasza praca ma charakter biurowy to 1/5 naszego życia spędzimy siedząc w biurze.
Co zrobić zatem abyśmy pracując przy biurku nie pogarszali naszego zdrowia, dbali o nasze ciało, a może nawet trochę poprawili nasze zdrowie?
Pomysłów jest wiele, natomiast w ostatnich latach przebija się do świadomości publicznej, i słusznie, zasada, że aby siedzieć zdrowo trzeba się... ruszać. Innymi słowy, nie można cały czas siedzieć - trzeba co jakiś czas wstać, rozprostować "kości", popracować w innej pozycji, przejść się, poćwiczyć. Ergonomia siedzenia to w gruncie rzeczy praca, jaką my, siedzący, musimy wykonać. Żadne najdroższe krzesło nas w tym nie zastąpi, co najwyżej pomoże w utrzymaniu naszego ciała w zdrowiu.
W poniższym opracowaniu zebraliśmy naszą wiedzę na temat "siedzenia w biurze".
Na potrzeby niniejszego opracowania przyjmujemy dość prosty podział krzeseł na ergonomiczne i nie ergonomiczne.
Krzesło ergonomiczne służy do wielogodzinnej pracy, ma na celu zapewnienie maksymalnego komfortu i wsparcia dla użytkownika podczas siedzenia, jest dostosowane do naturalnych ruchów ciała i pomaga zachować właściwą postawę ciała podczas siedzenia.
Kluczowym słowem jest tutaj słowo „pomaga”, krzesło ergonomiczne bowiem jedynie pomaga zachować właściwą postawę, a nie zapewnia właściwą postawę.
Każde krzesło biurowe służące do pracy przy biurku powinno być ergonomiczne, a bezdyskusyjnie powinno posiadać podstawowe funkcje potrzebne do minimalnej chociaż regulacji jego parametrów.
Natomiast w biurach jest też mnóstwo krzeseł „nie ergonomicznych” – w salach konferencyjnych, częściach wspólnych, stołówkach itd. Z naszej uproszczonej definicji zatem, krzesło nie-ergonomiczne nie ma już wymogu pomagania w prawidłowym siedzeniu, ale nie zwalnia to nas ze starania się o prawidłowe siedzenie.
Najpierw musimy zdać sobie sprawę z tego, że to my jesteśmy odpowiedzialni za prawidłową postawę a krzesło ma jedynie nas w tym wspomagać.
Zacznijmy zatem od tego, jakie błędy podczas siedzenia na krześle biurowym popełniamy najczęściej:
Każda z tych pozycji jest sprzeczna z fizjonomią naszego ciała.
Plecy powinny być proste, dlatego, że tylko wtedy kręgi w kręgosłupie znajdują się w swojej „neutralnej” pozycji. Kręgosłup w części lędźwiowej jest wygięty do przodu. To wygięcie jest naturalne i przy prawidłowej postawie podczas siedzenia ono właśnie tak wygląda. Gdy pochylamy się do przodu, kręgi w części lędźwiowej są ściskane w przedniej części. Oczywiście jeżeli to trwa chwilę, to nic się nie stanie, ale gdy to jest nasza stała pozycja, to już gorzej.
Kolejnym problemem podczas pochylania się do przodu to ściskanie narządów wewnętrznych. W naszej jamie brzusznej mamy całą fabrykę utrzymującą nasze ciało w zdrowiu – gdy wszystko jest w ciągłym ścisku, to siłą rzeczy praca tych narządów zaczyna być zaburzana.
Pochylanie głowy do dołu jest problemem dla górnej części kręgosłupa – od tego może nas boleć szyja, zaczynamy się „naturalnie” garbić, dociążamy dodatkowo przednią część naszego tułowia. Występuje tu sprzężenie zwrotne - im bardziej głowa ciąży do przodu, tym bardziej się garbimy. A głowa waży ok 5 kg…
Gdy siedzimy za wysoko a stopy nie dotykają podłoża to wtedy występuje silny nacisk na tylną część naszych ud – podczas siedzenia uda powinny być podparte, ale nie ściśnięte. Gdy są ściśnięte mniej krwi dopływa do dolnych części nóg co może prowadzić do uczucia odrętwienia nóg.
Wymieniliśmy jedynie podstawowe problemy jakie bezwiednie popełnia się podczas siedzenia na krzesłach biurowych. Problem jest oczywiście dużo szerszy, w kolejnej części postaramy się omówić potencjalne problemy i ich rozwiązania, zarówno od strony działań użytkowników krzeseł jak i od strony wspomagania ze strony krzesła.
Odpowiedź na pytanie "jak prawidłowo siedzieć" jest dość nieoczywista, bowiem z jednej strony są pewne wymagania do co prawidłowej postawy podczas siedzenia, z drugiej zaś zachęca się do nie-siedzenia.
Prawidłową "postawą" zatem jest:
Zacznijmy jednak od prawidłowej postawy podczas siedzenia na krześle biurowym:
Drugim elementem prawidłowej "postawy", jak już pisaliśmy poprzednio, jest ruch.
Ruch jest jednym z podstawowych czynników bezpiecznej i zdrowej pracy przy biurku. Bardzo dużo zależy tutaj od Ciebie.
Co jakiś czas, w zależności od samopoczucia, należy:
Ruch jest podstawą do zachowania zdrowia, natomiast krzesła biurowe będą pomocne w tym aby pomóc utrzymać właściwą postawę siedzenia.
Ergonomia foteli biurowych odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu komfortu i zdrowia. W dobie pracy zdalnej i długotrwałego siedzenia przed komputerem, odpowiednio zaprojektowane krzesło może znacząco zmniejszyć ryzyko dolegliwości zdrowotnych.
Prawidłowo ustawione krzesło może wspomóc właściwą postawę podczas pracy w pozycji siedzącej. Większość krzeseł nie posiada wszystkich poniższych regulacji, jednak nawet wtedy gdy ich nie ma, musimy postarać się siedzieć prawidłowo.
Gdybyśmy mieli wybierać coś co jest najważniejsze, to byłoby to:
Bez jednego z tych elementów trudno dzisiaj krzesło biurowe nazwać krzesłem biurowym, a co dopiero ergonomicznym.
Ergonomiczne krzesło biurowe to zatem takie krzesło, które służy do wielogodzinnej pracy w jednej pozycji. Takie krzesło wymaga dostosowania jego parametrów do swojego ciała. Przypominamy jednak o tym, że nawet jeżeli krzesło służyć nam będzie do „wielogodzinnej pracy”, to i tak musimy co jakiś czas wstać i się rozruszać lub zmienić pozycję.
Jakie regulacje są zatem przydatne w ergonomicznym krześle biurowym? Poniżej przedstawiamy wszystkie parametry krzeseł, wraz z opisem ich działania, prawidłowym ustawieniem oraz korzyściami płynącymi z ich stosowania.
Regulacja wysokości całego krzesła zapewnia odpowiednie ułożenie naszych nóg względem podłogi. Krzesła biurowe są tak wykonane aby większość osób mogła znaleźć właściwe położenie wysokości siedziska.
Stopy powinny stać na podłodze, mniej więcej pod kątem prostym do ziemi - stopy powinny lekko "wychodzić do przodu" a nie „do tyłu”, czyli nie pod siedzisko, bowiem takie ułożenie nóg zaburza właściwy przepływ krwi. Uda powinny leżeć na siedzisku, ale nie być ściśnięte - można spróbować włożyć dłoń pod uda, gdy wejdzie bez oporu to znaczy że jest mniej więcej dobrze.
Obrót krzesła oraz podstawa z kółkami służą głównie do tego aby można było wygodnie usiąść i wstać od biurka/stołu oraz znaleźć właściwą pozycję pracy. Służy to również do nieznacznego przemieszczania się krzesłem, gdy chcemy np. po coś sięgnąć.
Regulacja natężenia służy do regulacji działania mechanizmu w zależności od naszej wagi. Jeżeli taka regulacja jest dostępna, to mechanizmy dzielą się na 2 główne typy:
Gdy regulacja natężenia jest dostępna, z reguły oznacza to, że mechanizm może być stosowany w dwóch pozycjach: odblokowanej oraz zablokowanej.
W sytuacji gdy pracujemy na mechanizmie odblokowanym, odpowiednie ustawienie natężenia jest potrzebne do znalezienia równowagi między siłą potrzebną do odchylenia oparcia a siłą działania mechanizmu – dzięki czemu uzyskujemy stan równowagi polegający na tym, że:
Pochylenie oparcia i siedziska jest jedną z podstawowych funkcji realizowaną przez mechanizm ruchowy znajdujący się pod siedziskiem. Są różne typy mechanizmów, jednak celem wszystkich jest przede wszystkim:
Niektóre mechanizmy są wyposażone w mechanizm osobnej regulacji samego pochylenia siedziska. Może to być pomocne w sytuacji gdy ustawienia innych parametrów nie wystarczają do znalezienia właściwej pozycji. Regulacja pochylenia siedziska do przodu pozwala na odciążenie ud, poprzez umożliwienie pochylenia siedziska do przodu o kilka stopni.
Regulacja ta służy do odpowiedniego ustawienia odległości siedziska od oparcia przy prawidłowej podstawie podczas siedzenia na krześle. Głębokość siedziska nie może być narzędziem do regulacji krzesła tak, aby można się było na nim „położyć” czy „wyciągnąć” jak na kanapie.
Głębokość siedziska powinna być wyregulowana tak, aby siedząc na środku siedziska, z plecami wyprostowanymi, oparcie znajdujące się w pozycji pionowej i na odpowiedniej wysokości, było wyczuwalne na naszych lędźwiach.
Wysokość oparcia powinna być tak wyregulowana aby możliwie całe oparcie dotykało naszych pleców. Jeżeli oparcie posiada stałe podparcie lędźwiowe, to wysokość powinna być wyregulowana tak, aby podparcie lędźwiowe wypadało dokładnie w miejscu naszego wygięcia lędźwiowego. Gdy oparcie lędźwiowe jest regulowane, wskazana jest dodatkowa regulacja podparcia lędźwiowego.
Wysokość podparcia lędźwiowego powinna wypadać dokładnie w miejscu naszego łuku lędźwiowego. Głębokość podparcia powinna być taka, abyśmy czuli w miejscu naszych lędźwi opór podparcia lędźwiowego – podparcie lędźwiowe powinno delikatnie acz stanowczo wypychać kręgosłup w miejscu łuku lędźwiowego.
Regulacja wysokości podłokietników pozwala na wygodne ułożenie łokci na podłokietnikach. Ręce powinny być podparte na podłokietnikach w taki sposób aby ramiona nie ciążyły w dół a jednocześnie abyśmy nie mieli wrażenia że musimy pracować ramionami by je utrzymać w tej pozycji.
Zalecane jest utrzymanie kąta prostego między częścią łokciową a częścią ramienną, aby odciążyć staw barkowy i mięśnie karku oraz umożliwić swobodne krążenie krwi.
Podłokietniki powinny być przedłużeniem blatu, jednak nie zawsze jest to możliwe. Gdy podłokietniki i blat są na tej samej wysokości, wtedy zarówno podłokietniki jak i blat stanowią podporę łokci.
Gdy klawiatura nie jest ułożona na blacie biurka a pod blatem (w specjalnej wysuwanej szufladzie), to podłokietniki pełnią wtedy funkcję podpory łokci podczas pracy przy klawiaturze. Nadgarstki podczas pracy na klawiaturze powinny być w jednej linii z łokciami – nie powinny być wygięte do góry.
Gdy klawiatura jest ułożona na blacie, wtedy to blat stanowi podporę naszych łokci.
Jest to dodatkowa regulacja podłokietników – wysunięcie nakładek do przodu lub na boki. Celem tej regulacji jest rozszerzenie zakresu działania regulacji podłokietnika.
Regulacja nakładek przód-tył pozwala to na przybliżenie lub oddalenie krzesła od blatu, w sytuacji gdy podłokietniki i blat są na tej samej wysokości.
Regulacja nakładek na boki pozwala na oddalenie rąk od tułowia, co może poprawić nasz komfort.
Zagłówek w krześle biurowym nie pełni znaczących funkcji. W pionowej pozycji oparcia głowa nie powinna opierać się na zagłówku, a jeżeli już się opiera to ustawienie zagłówka nie powinno wymuszać pochylenia głowy do przodu względem osi naszego naturalnego ułożenia głowy. Zagłówek służy głównie do tego aby móc oprzeć głowę podczas pochylania oparcia do tyłu.
Przy okazji regulacji musimy nadmienić o funkcjonalnościach, które nie posiadają regulacji, ale poprzez swoje działanie stanowią część "ekosystemu regulacyjnego" krzeseł.
Chodzi nam głównie o tzw pochylne mechanizmy siedzisk 3D, czyli mechanizmy które odchylają się w każdą stronę w wyniku naszego siedzenia. Takie mechanizmy stosuje się w wysokich krzesłach, hokerach czy w krzesłach nie będących stricte biurowymi. Ich zaletą jest to, że ruszają się samoczynnie w wyniku nacisku naszego ciała, umożliwiając przyjęcie tzw pozycji aktywnej. Pozycja aktywna to taka, przy której utrzymanie pozycji siedzącej wymaga od nas aktywnego wysiłku - musimy nie tylko przyjąć prawidłową postawę, ale musimy też nieznacznie balansować ciałem. Pozycja aktywna jest elementem "ruchu" podczas siedzenia - innymi słowy, ruszamy się siedząc.
Podnóżki stosuje się w krzesłach wysokich, potocznie nazywanych hokerami. Podnóżków nie stosuje się w tradycyjnych krzesłach biurowych.
Rolą podnóżka jest możliwość "wejścia" na hoker oraz pomocy przy "zejściu", czasami bowiem siedziska hokerów są umieszczone bardzo wysoko (nawet 80 cm). Jest to wysokość przy której osoba siedząca jest na mniej więcej tej samej wysokości co osoba stojąca, dlatego też hokery są nieodzownym wyposażeniem kawiarni i barów.
Drugim zadaniem podnóżka jest możliwość postawienia na nim stóp, co jest pomocne, bowiem przy tak wysokim siedzisku nasze nogi by "zwisały" bez podparcia.
Producenci krzeseł, w tym my, prześcigają się w wymyślaniu nowych regulacji. Jest wiele pomysłów na usprawnienie ergonomii krzeseł, niektóre z nich są ciekawe i rozwojowe, jednak mamy wrażenie, że to co już jest w krzesłach jest absolutnie wystarczające. Nowe rozwiązania mogą poprawić komfort, mogą dodać ciekawe funkcjonalności, jednak nie zmienią zasadniczo istoty ergonomii krzeseł biurowych.
Dla przykładu, istnieje rozwiązanie pozwalające na odginanie się oparcia na boki, co pomaga w sięgnięciu po coś znajdującego się za naszymi plecami. Jednak z zasad ergonomii wynika, że nie powinniśmy sięgać po rzeczy w ten sposób - powinniśmy się obrócić na krześle i dopiero wtedy sięgnąć. Ponadto, oparcie powinno dawać nam podparcie równomiernie z lewej i prawej strony. O ile więc rozwiązanie jest ciekawe, może niekoniecznie być dla nas korzystne.
Podobnie istnieją rozwiązania polegające na podziale oparcia na dwie części - prawą i lewą. Z doświadczenia wiemy, że jest to bardzo wygodne rozwiązanie, ale znowu powstaje pytanie - czy na pewno o to chodzi w oparciu abyśmy mogli się na nim nierówno opierać?
Na każde rozwiązanie należy zatem spojrzeć krytycznym okiem.
Stanowisko pracy to oczywiście nie tylko krzesło. Biurko, a na nim klawiatura i monitor, a do tego my na krześle. Aby to wszystko razem współgrało trzeba pamiętać o kilku podstawowych zasadach ergonomii miejsca pracy.
Biurka mogą być regulowane w wysokości i stałe. Praca przy obu biurkach jest taka sama, jednak biurko regulowane daje dużo większe możliwości dostosowania całego stanowiska pracy do naszej fizjonomii, a nie tylko krzesła.
Omówimy na początku parametry dla biurek stałych, a potem wskażemy co więcej można osiągnąć posiadając biurko z regulowaną wysokością.
Biurko regulowane pozwala jednocześnie na zmianę pozycji z siedzącej na siedząco/stojącą lub stojącą, czyli pozycje aktywne. W pozycji siedząco/stojącej siedzimy na siedzisku ale jednocześnie opieramy stopy o ziemię tak jakbyśmy mieli zaraz wstać - trochę siedzimy, trochę stoimy. Taka pozycja wymaga specjalnych krzeseł z funkcją pochylania siedziska we wszystkie strony. W pozycji stojącej stoimy przy biurku i pracujemy przy nim w taki sam sposób jak podczas siedzenia.
Monitor powinien być tak ustawiony aby górna krawędź ekranu była na wysokości wzroku, gdy patrzymy prosto przed siebie przy naturalnej wyprostowanej pozycji. Odległość monitora od oczu powinna być od 50 cm do 75 cm, zalecamy jednak im więcej tym lepiej, zwłaszcza przy szerokich ekranach. Nasz wzrok powinien wędrować po monitorze bez ruchu głowy lub z nieznacznym ruchem głowy.
Powyższe czynniki mają wpływ na utrzymanie neutralnej pozycji szyi, czyli całej reszty kręgosłupa, i zmniejszają zmęczenie wzroku.
Klawiatura powinna być tak ustawiona aby wygodnie nam było pracować na klawiaturze bez podpierania rąk o biurko czy podłokietniki. Podczas pracy oczywiście ręce leżą na biurku lub podłokietnikach.
Nadgarstki powinny być w linii prostej z ręką aż do łokcia. Gdy dłonie są wygięte do góry jest ryzyko powstania zespołu cieśni nadgarstka (ZCN), dość częstej przypadłości ściśle związanej z pracą przy klawiaturze. Pomocne są tutaj podpórki pod dłonie, dostępne w wielu typach i rozmiarach.
Wszelkie potrzebne akcesoria, z których korzystamy podczas pracy, powinny być w zasięgu ramion, tak aby nie było konieczności podnoszenia rąk powyżej barków. Do przemieszczania się dalej służy krzesło, wyposażone w kółka. Niektóre krzesła są wyposażone w siedzisko z funkcją pochyłu na boki, co jest przydatne gdy chcemy sięgnąć po coś blisko, ale jednak poza zasięgiem naszych rąk.
W tej sekcji omówimy kilka bardzo prostych ćwiczeń do wykonywania w biurze. Wybraliśmy ćwiczenia szybkie i proste, do wykonania bez jakichkolwiek przyrządów, nie wymagające "wygibasów" ani znacznej przestrzeni.
Jak często wykonywać ćwiczenia? To zależy od bardzo wielu czynników, więc trudno jest tutaj cokolwiek doradzić. Jeżeli czują Państwo dyskomfort - proszę zrobić choć jedno ćwiczenie i ocenić czy pomaga. Można co godzinę robić jedno z wymienionych ćwiczeń. Można zrobić ćwiczenia podczas spaceru albo w oczekiwaniu na kawę. Można poćwiczyć w domu po pracy. A jeżeli siedzą Państwo prawidłowo i nie czują dyskomfortu, to ćwiczenia mogą nie być potrzebne.
Podsumowując, ergonomia stanowiska pracy, a zwłaszcza ergonomia siedzenia jest bardzo ważna dla naszego zdrowia.
Ze strony pracodawcy wymagane są dość konkretne działania, zawarte w przepisach ale też w normach dotyczących wymiarów czy materiałów. Większość produktów oferowanych na rynku jest produkowana w oparciu o branżowe normy wymiarowe i wytrzymałościowe, które zostały opracowane tak, aby jak najbardziej pomagać użytkownikom.
Krzesła biurowe/ergonomiczne pomagają w utrzymaniu właściwej postawy, niemniej jednak wysiłek utrzymania tej właściwej postawy spoczywa na nas – użytkownikach.
Ergonomia to coś więcej niż tylko kwestia wygody czy wydajności pracy. Ergonomia to inwestycja w Twoje zdrowie.
Staramy się aby nasze krzesła spełniały wymagania ergonomiczne stawiane nowoczesnym krzesłom biurowym. Większość naszych krzeseł posiada dużo lub wszystkie funkcje.
Chcesz wiedzieć więcej? Organizujemy szkolenia z zakresu ergonomii stanowiska pracy.
Zapraszamy do kontaktu z naszym Działem Handlowym.
Intar Tools Sp. J.
ul. Szeroka 77
05-831 Parole
Poland
Krzesła i fotele
O ergonomii